Tổng thống Nga lên án chế độ toàn trị Liên Xô

Trọng Thành

Áp phích ca ngợi Stalin trên đường phố Matxcơva. Reuters

Tổng thống Nga thừa nhận các tội ác của Liên Xô và gây sức ép buộc chính quyền Matxcơva bỏ kế hoạch dán áp phích ca ngợi Stalin.

Trong một cuộc trả lời phỏng vấn của nhật báo Nga Izvestia ngày 7/5, Tổng thống Nga Dmitri Medvedev đã chỉ trích chế độ «toàn trị» của Liên Xô cũ và «các tội ác» của Stalin. Thông điệp này sau đó đã được đưa lên các kênh truyền hình chính của Nga.

Nhân dịp chuẩn bị kỷ niệm 65 năm ngày chiến thắng chủ nghĩa Phát-xít, Tổng thống Nga muốn tách bạch chiến thắng của Hồng quân cùng với quân đội Đồng minh, ra khỏi những tai họa do Liên bang Xô viết gây ra. Ông nhấn mạnh : «chế độ được xây dựng tại Liên bang Xô viết là một chế độ toàn trị, nơi các quyền tự do căn bản bị xóa bỏ hoàn toàn » và « những điều Stalin gây ra cho chính người dân Nga không thể nào tha thứ được».

Với tuyên bố này, tổng thống Nga đã khẳng định một đường lối rất khác với người tiền nhiệm. Cựu tổng thống Vladimir Putin vốn rất ít khi phê phán chế độ Xô viết và thậm chí còn cho rằng sự sụp đổ của Liên Xô là một thảm kịch địa lý chính trị lớn nhất thế kỷ XX. Theo nhà chính trị học Nga, Alexandre Konovalov, các tuyên bố của ông Medvedev sẽ giúp vào việc trả lại sự thật cho lịch sử. Tuy nhiên, ông Nikolai Petrov, thuộc Trung tâm Carnegie, lại cho rằng, tuyên bố của Tổng thống Nga chỉ nhằm cải thiện hình ảnh nước Nga trong mắt phương Tây và thành phần cấp tiến tại Nga, chứ không có tác động gì đến giới tinh hoa Nga.

Theo báo chí Nga, điện Kremlin đã gây sức ép với chính quyền thủ đô Matxcơva buộc họ từ bỏ kế hoạch dán các áp phích quảng bá vai trò của nhà độc tài Stalin trong Đệ nhị Thế chiến, tại các nơi công cộng trong khuôn khổ lễ kỷ niệm 9/5. Do đồng thời e ngại dân chúng sẽ bôi bẩn các áp phích này, chính quyền địa phương đã phải chuyển các áp phích vào trong các bảo tàng.

Thái độ khác thường của Tổng thống Nga nằm trong xu thế cởi mở của Matxcơva trong hồ sơ vụ hành quyết các sĩ quan Ba Lan tại Katyn theo lệnh Stalin. Đã từ nhiều năm nay, các tổ chức phi chính phủ Nga tố cáo chủ trương của chính quyền Nga các cấp trong việc phục hồi mạnh mẽ vai trò của nhà độc tài Stalin. Đợt kỷ niệm chiến thắng 1945 kéo dài từ suốt một tuần nay khiến cuộc tranh luận này đang được kích động trở lại, ngược lại với chủ trương lâu nay của điện Kremlin là thu hẹp các quan tâm về vấn đề này.

Ký ức về Stalin chia rẽ xã hội Nga sâu sắc. Theo một điều tra dư luận xuất bản tháng 12 năm 2009, 54% người Nga vẫn ngưỡng mộ nhà độc tài Stalin. Theo ông Lev Goudkov, Giám đốc Trung tâm thăm dò dư luận Levada, sự nhập nhằng trong ký ức về Stalin chính là do chủ trương của chính quyền Nga.

Trên thực tế, Matxcơva muốn sử dụng hình ảnh Stalin để làm rung động lòng yêu nước của người Nga. Ông Goudkov nhận xét: «Một mặt, người ta cố gắng biểu dương Stalin như là một lãnh tụ quốc gia, nhà độc tài đã toàn tâm toàn ý đưa nước Nga đến chiến thắng, trong khi người ta lại không nói gì đến trách nhiệm của ông ta trong các vụ đàn áp. Mặt khác, nhà cầm quyền cố giữ lấy vẻ ngoài dân chủ của nước Nga, bằng cách không muốn phương Tây nhận ra họ chính là người thừa kế di sản của nhà độc tài». Thể hiện sự bất bình sâu sắc của mình, ông cho biết: «Xung đột của nước Nga hiện nay nằm trong đầu óc của những người nắm quyền. Trong bối cảnh vắng bóng những nhà lãnh đạo tinh thần và một giới tinh hoa có khả năng xây dựng được những nền tảng đạo lý cho xã hội, rất nhiều người chọn thái độ bàng quan, hoặc không muốn nghĩ đến nữa. Đây là một thái độ nguy hại, là phản ứng của một xã hội què quặt về tinh thần».

TT

Nguồn: http://www.viet.rfi.fr/tong-hop/20100508-tong-thong-nga-len-an-che-do-toan-tri-lien-xo