Sunday, March 17, 2024

Nữ nghệ sĩ Phượng Mai


Sau thời gian dài hoạt động nghệ thuật, nghệ sĩ Phượng Mai cho biết vợ chồng bà dành dụm tiền để mua một căn nhà “dưỡng già”. Nằm cạnh một con sông, ngôi nhà được ốp gạch đỏ, trông rất nổi bật và bắt mắt khi nhìn từ xa

Do mới dọn vào không lâu nên việc trang trí vẫn chưa hoàn tất. Bà thích thú đưa gia đình nghệ sĩ Bảo Quốc tham quan khắp nơi. Đặc biệt, không gian phòng khách rộng rãi, được thiết kế mở, gần gũi với thiên nhiên


Nữ nghệ sĩ Phượng Mai, sanh ngày 29/10/1956, con của 1 gia đình đông con. Cha mẹ của Phượng Mai có tất cả 13 người con mà Phượng Mai là con gái thứ 7, vì nhà nghèo, khổng thể nuôi 1 đàn con đông như vậy nên cha mẹ của Phượng Mai cho cô làm con nuôi của bà cô ngoại là nữ nghệ sĩ tiền phong Cao Long Ngà.
Gia đình của Phượng Mai bên nội, ngoại đều là những nghệ sĩ nổi danh trong sân khấu tuồng cổ. Phượng Mai thuộc về thế hệ thứ 5 trong gia đình nghệ sĩ nầy. Ông Ngoại là nghệ sĩ tài danh Cao Tùng Châu, bầu gánh hát bội Phước Tường. Nữ nghệ sĩ Cao Long Ngà, em gái của ông Cao Tùng Châu là 1 diển viên hát bội tài danh được Hội Khuyến Lệ Cổ Ca liệt vào danh sách Ngũ Trân Châu của ngành hát bội, gồm có các viện ngọc quí như Cô Năm Nhỏ, Năm Đồ, Cao Long Ngà, Năm Sa Đét và Ba Út.
Tuy vai vế của nghệ sĩ Cao Long Ngà ngang hàng với bà nội, bà ngoại của Phượng Mai, nhưng bà cho Phượng Mai gọi bà bằng Má và gọi chồng bà, ông Sáu Xường bằng Cha. (Sáu Xường là cầu thủ nổi danh của đội banh Étoile Gia Định, cùng với thủ môn Tịnh, đấu ngang ngửa với đội banh Hương Cảnh mà trung phong Lý Huệ Đường của đội banh Quốc Tế này đã thán phục hậu vệ Xường và thủ môn Tịnh của Việt Nam.)
Ộng cậu của Phượng Mai là em vợ của ông bầu Nguyễn Phước Cương, cha ruột của nữ nghệ sĩ Kim Cương; do quan hệ gia đình nên lúc Phượng Mai được 5 tuổi, Kim Cương đã đưa Phượng Mai đi đóng phim, 1 vai con trong phim Ảo Ảnh của đạo diển Hoàng Vĩnh Lộc.
Phượng Mai hát vai con trong vở “Thiếu Phụ Nam Xương” trong ban kịch Kim Cương, diển mổi sáng chúa nhựt tại rạp Thanh Bình Sài Gòn. Cô còn được Kim Cương tập cho các vai đào con trong các vở kịch: Tôi Là Mẹ, Cuối Đường Hạnh Phúc, Sắc Hoa Màu Nhớ.
Ngoài việc đóng phim, đóng kịch, hàng đêm Phượng Mai đều theo bà mẹ nuôi (Cao Long Ngà) đến rạp hát, xem bà hát nên từ nhỏ đến lớn, tiếng đàn, giọng ca, trống, phách và các điệu múa hát của nghệ sĩ trên sân khấu tiêm nhiễm vào tiềm thức nên Phượng Mai tuy không chánh thức được truyền nghề, cô vẩn múa hát rất có duyên.
Phượng Mai học trường tiểu học Phan Văn Trị, ngang rạp hát bóng Đại Nam ở đường Trần Hưng Đạo.


Trong những năm 1960, 1961, rạp hát bóng Đại Nam chiếu phim Đài Loan Lương Sơn Bá & Chúc Anh Đài, Thanh Xà Bạch Xà, nhân viên gác cửa rạp chiếu bóng quen biết các nghệ sĩ đoàn hát Bầu Thắng và Bầu Cung nên cho các nghệ sĩ vào xem hát bóng mà khỏi mua vé. Phượng Mai nhân đó được xem phim Lương Sơn Bá & Chúc Anh Đài. Cô mê 2 diển viên tài danh Trung Quốc: Lăng Ba và Lạc Đế trong 2 vai Lương Sơn Bá & Chúc Anh Đài nên trốn học, xem liền cả tuần lể, nhập tâm học cách ca diển của 2 diển viên tài danh Đài Loan đó.
Nhà trường gởi thơ cho bà Cao Long Ngà, báo tin Phượng Mai thường trốn học, bà giận lắm, bắt Phượng Mai cúi xuống cho bà đánh, răn dạy. Phượng Mai mới bị 1 roi, mếu máo khóc nói: “Má ơi, đừng đánh con đau. Để con hát bội làm đào má coi.”

Bà Cao Long Ngà và Ông Sáu Xường tức cười, nói: “Được! Má không đánh nửa, con nói làm đào hát, hát cho má coi, không hát được thì ăn 5 roi về tội nói láo đó.”


Năm 1970, Phượng Mai 14 tuổi đã vững vàng trong các vai đào chánh ở Ban Cải Lương Hoa Thế Hệ, Phụng Hảo và nhiều ban kịch, cải lương trên Đài Truyền Hình, đóng cặp với Thanh Tòng, La Thoại Tân, Vũ Đức, Thanh Bạch, Đức Lợi, Hùng Cường …

Các chương trình cải lương Hồ Quảng có Phượng Mai làm đào chánh, được Đài Truyền Hình phát đi vào các tối thứ bảy, thu hút đông đảo khán giả ở Sài Gòn, Chợ Lớn, Gia Định và các vùng phụ cận.


Sau năm 1975, Phượng Mai hát vai đào chánh ở Đoàn Minh Tơ với Thanh Tòng qua các tuồng Dưới Cờ Tây Sơn, Xuân Về Trên Đỉnh Mã Phi, Lương Sơn Bá – Chúc Anh Đài.
Năm 1977 hát trên sân khấu Huỳnh Lon với Thanh Bạch, Hữu Lợi, Đức Lợi qua các tuồng Con Tấm Con Cám, Lưu Kim Đính Giải Giá Thọ Châu, Về Đất Kinh Châu, Đường Về Núi Lam …
Đầu năm 1979, hát cho đoàn Dạ Lý Hương – Sông Bé thay vai Mộng Tuyền trong tuồng Bao Công Xử Án Trần Thế Mỹ.

Cuối năm 1979, Phượng Mai theo chồng định cư ở Tây Đức trong 15 năm.


Năm 1982 bà Cao Long Ngà, bà cô mà cũng là má nuôi của Phượng Mai mất. Cô không về thọ tang được, chỉ biết hướng về Việt Nam van vái, và đến chùa cầu siêu cho vong hồn bà được siêu thăng.

Từ năm 1994, gia đình đổ vở, cô sang qua California định cư, sống với 2 con. Ở hải ngoại suốt 19 năm, Phượng Mai vẩn sống bằng nghề hát vì cô giỏi về mọi mặt. trong lãnh vực tân nhạc, cô được các trung tâm băng nhạc lớn mới thu thanh thu hình (Thúy Nga, Làng Văn, Giáng Ngọc) được mời đi show tân nhạc, cải lương và Hồ Quảng, hát chung với Hương Lan các vở tuồng: Lương Sơn Bá & Chúc Anh Đài, Cho Trọn Cuộc Tình, Tấm Lòng Của Biển, Áo Cưới Trước Cổng Chùa, Khi Hoa Anh Đào Nở, Người Đẹp Bạch Hoa Thôn, Hoa Đồng Cỏ Nội, Dương Quí Phi …


Từ năm 1991, Phượng Mai có về Việt Nam thực hiện băng Hồ Quảng, kỷ niệm 40 năm hát Hồ Quảng, đóng chung với các diển viên Vũ Linh, Thanh Hằng, Kim Tử Long, Chí Linh, Minh Vương, Thanh Sang, Tuấn Châu.

Trong những năm 77, 78, tôi ở chung đoàn Huỳnh Long với Phượng Mai. Trước đó cũng từng cộng tác trong đoàn Dạ Lý Hương và các chương trình cải lương Đài Truyền Hình, nên hiểu biết khá nhiều về khả năng nghệ thuật và tánh tình của Phượng Mai.
Số đông nghệ sĩ tuồng cổ (hát hội, hát bội pha cải lưởn, hồ quảng) thường gỏi về vũ đạo mà yếu và ca, hơi khan hoặc tiếng hát rè rè, riêng Phượng Mai là cô đào hiếm hoi hội đủ hai yếu tố: ca và diển xuất sắc.

Giọng Phượng Mai ấm áp, ngọt ngào, truyền cảm, có hơi thổ như giọng ca của Thanh Nga, Mỹ Châu. Phượng Mai ca cổ nhạc theo điệu cải lương rất chuẩn mực, đúng bài bản, đúng điệu, theo đúng chân truyền, ca Hồ Quảng cũng rất hay, rõ lời. 

Nghệ sĩ Phượng mai tâm sự chị theo chồng sang Tây Đức theo diện đoàn tựu gia đình năm 1979. Sau 2 năm, chị sang Mỹ gầy dựng nhiều chương trình cải lương được kiều bào yêu thích. Thế nhưng, chuyện chiọ tâm đắc nhất chính là truyền đạt kinh nghiệm trong diễn xuất cải lương cho diễn viên trẻ .
"Các bạn diễn viên trẻ tại tiểu bang California – Mỹ rất yêu thích bộ môn này. Hầu hết đều là thanh niên có quốc tịch Mỹ, tất cả đều sinh ra và lớn lên tại Mỹ, có em nói tiếng Việt không rành nhưng cực kỳ mê đắm bộ môn cải lương. Tôi cảm thấy ấm lòng vì có thêm nhiều học trò. Sau vở “Trưng Nữ liệt quốc” nói về cuộc khởi nghĩa của hai bà Trưng, đông đảo khán giả kiều bào đã đến xem và cổ vũ cho các diễn viên trẻ, đó là điều phấn khởi để tôi tiếp tục truyền đạt những kiến thức cho việc giữ lửa nghề trên đất Mỹ", NS Phượng Mai chia sẻ.


 Nghệ sĩ Phượng Mai sinh ra trong một gia đình đông con, cha chị là người Bến Tre còn mẹ chị là người Tây Ninh; chị là người con thứ 7 trong gia đình vì nhà nghèo nên chị được bố mẹ cho cô làm con nuôi của nữ nghệ sĩ Cao Long Ngà - “nữ nghệ sĩ tiền phong quốc tế” vì là người đầu tiên sang Pháp biểu diễn.

Gia đình của Phượng Mai đều là những người thành danh trong sân khấu tuồng cổ trong đó Phượng Mai là nghệ sĩ thế hệ thứ 5 trong gia đình. Ông ngoại chị là nghệ sĩ tài danh Cao Tùng Châu bầu gánh hát bội Phước Tường; người em gái của ông ngoại - nữ nghệ sĩ Cao Long Ngà cũng là 1 diễn viên hát bội tài danh cùng với các nghệ sĩ khác như Cô Năm Nhỏ, Năm Đồ, Năm Sa Đét và Ba Út được Hội Khuyến Lệ Cổ Ca liệt vào danh sách Ngũ Trân Châu - viên ngọc quý của ngành hát bội.
Sau khi lấy chồng, chị cùng chồng sang Tây Đức định cư vào năm 1979 và có 2 người con, năm 1994 cuộc hôn nhân của chị kết thúc. Hiện nay, cô con gái lớn Thảo Sương cũng đã trở thành một ca sĩ có tiếng, cậu con trai út của chị sau khi học xong đại học chuyên ngành tin học cũng đã đi làm.

Phụ nữ tuổi về chiều dễ tăng cân ngoài mong muốn, nhưng với nghệ sĩ diễn tuồng cổ như thế hệ của tôi, thì đóng vai đào võ đòi hỏi tập luyện hăng hái cho dáng vóc cân đối. Việc chạy gối, đi xuyến, múa thương, múa giáo cũng là cách để vận động thể hình. 62 cân không để vượt quá con số này, là một nghị lực đối với tôi” – NS Phượng Mai tâm sự.
Thật ra đối với các nghệ sĩ xa quê, nghệ sĩ Phượng Mai là một trong những nghệ sĩ hải ngoại bền bỉ với nghề. Lúc nào chị cũng nhận học trò để truyền đạt kinh nghiệm. Nghệ sĩ Bích Thảo là học trò của chị đã nỗ lực cùng thầy diễn tròn vai Trưng Nhị, bên cạnh thầy mình – Trưng Trắc trong vở "Trưng Nữ Vương", được khán giả kiều bào yêu mến.
Ký ức về sân khấu và tình cảm khán giả trong nước chính là động lực để NS Phượng Mai yêu nghề cho đến ngày hôm nay: “Nhớ da diết ánh đèn sân khấu và thèm được diễn lại những vở tuồng ca ngợi lịch sử dân tộc” – chị tâm sự.

Các vở cải lương nổi bật
Anh Hùng Náo (Sở Vân)
Bao Thanh Thiên - Vụ Án Vương Ngọc Tuyền (Ngọc Tuyền)
Bao Thanh Thiên - Án Tửu Lầu (Địch Thanh)
Châu Về Hiệp Phố (Hường)
Chú Cuội Lên Cung Trăng (Hằng Nga)
Đãi Yến Đoàn Hồng Ngọc (Đoàn Hồng Ngọc)
Đơn Hùng Tín (La Thành)
Gió Đưa Cành Liễu (Liễu)
Giọt Lệ Cố Nhân (Phượng Thu - Cẩm Thúy)
Giọng Ca Dĩ Vãng (Hương)
Hoa Bướm Ngày Xưa (Chiêu Lang)
Hoàn Châu Cách Cách (Tử Vy)
Hoàng Hậu Không Đầu (Huyền Sương)
Hoàng Hậu Hai Quê Hương (Hồng Loan)
Hồng Lâu Mộng (Lâm Đại Ngọc)
Lưu Kim Đính Giải Giá Thọ Châu (Lưu Kim Đính)
Lưu Minh Châu (Lưu Minh Châu)
Lương Sơn Bá Chúc Anh Đài (Chúc Anh Đài)
Mộng Bá Vương (Đăng Châu)
Mộc Quế Anh Phá Thiên Môn Trận (Mộc Quế Anh)
Máu Nhuộm Chiến Bào Hồng (Hằng San Quận chúa)
Nỗi Oan Hoàng Hậu (Thứ hậu Liễu Phượng Quyên)
Phùng Bửu Sơn Ngọc Quế Trang (Ngọc Quế Trang)
San Hà Xã Tắc (Thạch Nương Tiên)
Tấm Cám (Tấm)
Tình Tục Duyên Ma ( Liễu Nương)
Tứ Tuấn Đăng Khoa (Xuân Mai)
Trời Cao Nhỏ Lệ ( Mỹ Ngọc)
Vụ Án Hồng Phi (Liễu Hồng)

No comments:

Post a Comment